Özet
Fıkıh ilminin kurucu İmamı Ebû Hanîfe ve ashabı hakkında günümüze kadar birçok biyografi eseri yazılmıştır. Bu biyografiler hem imamlar hem de dönemleri hakkında zengin bilgiler sunmaktadır. Bu biyografilerden biri de Bekir ez-Zerencerî’nin (ö. 512/1118) Menâkıbu Ebî Hanîfe’sidir. Zerencerî, 427/1035 yılında dünyaya geldi. Aslen Zerencli (Zerenk) olup bu beldeye nispetle anıldı. O, döneminde Buhara diyarının fakihi ve Maveraünnehr müftüsü olarak bilinirdi. Ebû Hanîfe’nin görüşlerini ve mezhebin metinlerini ezbere bilirdi. Yaşadığı beldede “Küçük Ebû Hanîfe” lakabıyla anılırdı. Zamanı fukahâsı, mezhepteki rivayetlerle ilgili konularda onun sözünü esas alırdı. Ayrıca nesep ve tarih ilminde de bilgi sahibiydi. Hadisle de meşgul olduğu kaydedilmektedir. Zerencerî’nin Menâkıb’ı, Ebû Hafs es-Sağir’in (ö. 264/878) Ebû Hanîfe’nin hayatına dair yazmış olduğu eserden bolca alıntılar yapması ve kendinden sonraki birçok menâkıb eserinde kendisine atıf yapılması sebebiyle Hanefî mezhebi açısından önem arz etmektedir. Menâkıb, Maveraünnehr meşayıhı hakkında oldukça önemli bilgiler taşırken, bunun mukabili olarak Saymerî’nin Ahbâru Ebî Hanîfe ve ashâbih adlı eseri Irak meşayıhına dair son derece önemli bir kaynaktır. Diğer menâkıb türü eserler de dikkate alındığında Hanefîliğin oluşumu hakkında daha detaylı verilere ulaşılabilecektir. Bu tür eserler Hanefîliğin tarihi süreçte oluşumuna, bölgesel farklılıklarına, tedris silsilelerine ve sonraki dönemdeki algılanış biçimine dair oldukça önemli yorumlara imkân sağlayan veriler içermektedir. Bu araştırmanın amacı, bu sahadaki boşluğu bir nebze olsun doldurmak maksadıyla Ebû Hanîfe ile birlikte talebeleri ve takipçilerinin biyografilerine de yer veren, menâkıb türüne ait bu eseri neşre hazırlamak; Buhara ve Semerkand Hanefî mektepleri fukahâsı hakkında aydınlatıcı bilgilere ulaşmayı sağlamaktır. Bu çalışmada şu ana kadar tahkiki yapılmamış bir eserin, var olan iki nüshası karşılaştırılarak tam metni ortaya çıkarılmıştır. Çalışma, Zerencerî’nin hayatı ve Menâkıb’la alakalı geniş bir giriş ve eserin metninden oluşmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Zerencerî edisyon kritik Hanefilik Buhara-Semerkant Hanefî mektebi Menâkıbu Ebî HanîfePaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Murat Şimşek, Prof. Dr., Marmara Üniversitesi
Şaban Kütük, Arş. Gör., İstanbul Üniversitesi - İlahiyat Fakültesi - DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.3475063
- Yıl: 2018 (Haziran) / Cilt: 1 / Sayı: 1
- Sayfa: 67-167
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 3630 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git