Makale

Şeyhülislam Mehmed Mekkî’nin Risâle fî şerhi Mukaddimâti’l-Erba‘a min Kitâbi’t-Tavzîh Adlı Eseri: Neşir ve Tahlil

Özet

Sadrüşşerîa’nın (ö. 747/1346) başlattığı Teftâzânî’nin (ö. 791/1390) etkili ve eleştirel bir haşiye yazdığı Dört Mukaddime literatürü kelam ve fıkıh zemininde hüsün-kubuh problemiyle bağlantılı bir biçimde insan eylemlerini konu edinir. Bu bağlamda XVIII. Yüzyıl Osmanlı Şeyhülislamlarından Mehmed Mekkî’nin “Risâle fî şerhi Mukaddimâti’l-Erba‘a min Kitâbi’t-Tavzîh” isimli eseri de özel olarak bu geleneğe tahsis edilmiş yazma halde bulunan Arapça bir risaledir. Bu risale kavram analizlerinden başlayarak sırasıyla Mu‘tezile, Cebriye, Eş‘arî ve Mâtürîdî gibi ekollerin temel savlarını ve dayanaklarını irdeler. Bu makale tek bir nüshaya dayalı ilk kez ilmi tahkik esaslarına bağlı kalarak, kısa değerlendirmeyle neşretmeyi ve bu literatüre katkı sunmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Mukaddimât-ı Erbaa Mehmed Mekkî Mâtürîdî Kelam İnsan Fiilleri