Özet
Mezheplerin istikrar kazanması ve herkesin bir mezhebe intisap etmesiyle birlikte fetva ve müftîlik için belirli bazı usûl ve kurallar şekillenmeye başlamış, 7./13. yüzyıldan itibaren ise bu usûl ve kurallara dair müstakil eserler yazılmıştır. Bununla beraber Hanefî mezhebinde bu türe dair müstakil eserlere, diğer mezheplere oranla, oldukça geç dönemde rastlanmaktadır. Hanefîlerde bu türe dair müstakil eserlerin yazımının neden geç başladığı hususu ayrı bir çalışmayı hak etmekle beraber tahkik ve tercümesini yaptığımız Mısırlı Hanefî fakih Muhammed Bedreddin eş-Şuhâvî’ye (ö. 984/1576) ait et-Tırâzu’l-müzheb fî tercihi’s-sahîh mine’l-mezheb adlı eser, Hanefî fetva usûlü yazımının bugün yaygın olarak bilinen tarihten, bir iki asır evvel başladığını göstermektedir. Fetva usûlüne dair önemli birçok konuya temas eden Şuhâvî’nin özellikle mezhep içerisinde farklı rivayetler olduğunda hangi görüşün esas alınması gerektiğine dair nakil ve değerlendirmeleri dikkat çekicidir. Yine zâhir ve nâdir rivayetler arasındaki farkın ne olduğu, ne zaman nâdir rivayete başvurulması gerektiği, “mezhep kitapları”nın önemi, fetâvâ kitaplarında tashih edilen bir görüş ile mezhep kitapları arasında ihtilaf olduğunda müftînin nasıl hareket etmesi gerektiği ve Ebû Yûsuf, İmam Muhammed ve İmam Züfer’in mutlak müçtehit olmadığı gibi hususlar, müellifin ele aldığı diğer meselelerdir.
Anahtar Kelimeler
İslam hukuku fetva fetva usûlü Hanefî mezhebi Bedreddin eş-Şuhâvî et-Tırâzu’l-müzhebPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Osman Bayder, Doç. Dr., Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Hukuku Ana Bilim Dalı
- DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.3475103
- Yıl: 2019 (Haziran) / Cilt: 2 / Sayı: 1
- Sayfa: 211-257
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 2312 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git