Özet
İslam medeniyeti tarihinde ortaya çıkan ilimlerden bir kısmı belli kurucu imamlara atfedilirken
bazıları ise atfedilmez. Bu çalışmada görece geç bir dönemde bir ilim dalı formuna sokulan mütâlaa ilmi
ile onun kurucu figürü olarak Müneccimbaşı Ahmed Dede ele alınmaktadır. Daha çok tarihçi kimliği
ile bilinen Müneccimbaşı’nın aklî ve dil ilimlerine dair birçok eseri bulunmakta ve ilgilendiği ilim dallarına yenilikler getiren muhakkik bir âlim olarak bilinmektedir. Derin incelemelerde bulunmanın esasları
olarak da ifade edilebilen ve lafız-mâna ilişkisi üzerine kurulu olan mütâlaanın öneminin bilincinde olan
Müneccimbaşı, Mekke’de sürgünde iken 1102/1691 yılında Feyżü’l-Harem adlı risâlesi ile bu ilmi gerçek
anlamda kurmuştur. Müneccimbaşı bu risâlesinde İslam eğitim tarihinin hocadan ve kitaptan ilim öğ-
renme yollarından ikincisi olan kitaptan bilgi alma yolunun temel koşulları ve yöntemini incelemektedir.
Böylece bir hoca vasıtasıyla olmasa dahi bilginin sağlıklı bir şekilde kitaplardan nasıl çıkartılacağı, nasıl bir
yöntem takip edileceği, hangi noktalara dikkat edileceği, karşılaşılabilecek muhtemel hatalar ve bunların
çözümleri, bilginin meleke hâline getirilmesi için neler yapılması gerektiği gibi birçok noktayı aydınlatmaktadır. Bu anlamda ilim talipleri için rehber bir kitap olarak vasıflandırılabilecek bir eser hazırlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Müneccimbaşı Ahmed Dede mütâlaa Feyżü’l-Harem müzâkere münâzara âdâbü’l-bahsPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Hüseyin Örs, Yazma Eser Uzmanı, Türkiye Yazma Eserler Kurumu
- DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.3904497
- Yıl: 2020 (Haziran) / Cilt: 3 / Sayı: 1
- Sayfa: 41-120
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 1801 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git