Özet
Bu makalenin konusu Osmanlı âlimi Molla Lutfi’nin “yedi muhkem soru” anlamındaki esSeb‘u‘ş-şidâd adlı eseridir. Eser Osmanlı Devleti’nde padişahın huzurunda yapılan tartışmaların bir ürünüdür. Makalede öncelikle eserin adı, telif tarihi ve telif sebebi yazıldı. Risalenin ilk defa iki farklı sürümü olduğu tespit edildi. Bu iki farklı sürüm karşılaştırıldı. Risalenin içeriği tartışıldı. Molla Lutfi’nin risalede tartıştığı konular sıralandı. Risalenin Cürcânî’nin bilimlerin konusu hakkında ileri sürdüğü görüşlerine yapılan itirazlardan oluştuğu belirlendi. Molla Lutfi’nin Cürcânî’ye karşı ileri sürdüğü itirazların özellikle bilimlerin konusu meselesiyle ilgili olduğu gösterildi. Bu çerçevede bilimlerin konusu, konuların birbirinden ayrışması gibi bilim felsefesini ilgilendiren konular ele alındı. Felsefe, kelam, hesap ilmi ve aritmetik gibi bilimlerin konuları ile ilgili ileri sürülen itirazlar analiz edildi. Bilimlerin konusunun hakiki, itibari ve mukayyet birliğinin anlamı üzerinde duruldu. Konuların mukayyet birliğinde bulunan haysiyet kayıtlarının konuya dahil olup olmadığı tartışıldı. Bilimlerdeki ortak meselelerin burhan türüyle ayrışıp ayrışmayacağı ve eğer ayrıştığı kabul edilirse bunun Molla Lutfi’nin görüşleri çerçevesinde “Bilimler birbirilerinden konularının ayrışmasıyla ayrışırlar” kuralını yıkıp yıkmadığına işaret edildi. Nihayet hem A hem B sürümlerinin nüshaları tespit edildi ve her iki sürümün metin tahkiki yapıldı.
Anahtar Kelimeler
Molla Lutfi Cürcânî es-Seb‘u‘ş-şidâd Osmanlı düşüncesi bilimlerin konusuPaylaş
Detaylı Bilgi
- Yazarlar: Eşref Altaş, Prof. Dr., İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.6768638
- Yıl: 2022 (Haziran) / Cilt: 5 / Sayı: 1
- Sayfa: 1-50
- Tam Metin
- Diğer Diller:
-
English
- 798 Görüntülenme
- Sayı İçeriğine Git