Makale

Bahâeddinzâde Muhyiddin Mehmed Efendi’nin Risâle fî mes’eleti hulûdi’l-küffâr Adlı Eseri: İnceleme ve Tahkik

Özet

Bahâeddinzâde’nin İbnü’l-Arabî (ö. 638/1240) hakkında müdafaaname yazdığı söylenmekte, fakat bu esere ait yazmalar bilinmemekteydi. Bu çalışma, Risâle fî mes’eleti hulûdi’l-küffâr adlı risalenin Bahâeddinzâde’ye nispet sorununu ve eserin, bahsi geçen İbnü’l-Arabî savunusu olup olmadığını tartışmaktadır. Ayrıca çalışma, Fusûsu’l-hikem’in tartışmalı bahisleri olan Firavun’un imanı ve ilâhî rahmetin kâfirleri kapsaması gibi konuların her birinde Bahâeddinzâde’nin, İbnü’l-Arabî’yi savunan birer müstakil risale kaleme aldığını tespit etmektedir. Bu risalelerden biri olan Risâle fî mes’eleti hulûdi’l-küffâr’da Bahâeddinzâde, İbnü’l-Arabî ve Konevî’nin (ö. 673/1274) bahsi geçen konudaki görüşünün Ehl-i Sünnet’e aykırı olmakla birlikte bu görüşlerinden dolayı söz konusu isimlerin tekfir edilmesinin de Ehl-i Sünnet icmâına uymadığını iddia etmektedir. Bu bakımdan makalede temel olarak ilâhî rahmetin kâfirleri de kapsadığını kabul eden İbnü’l-Arabî ve Konevî’nin neden tekfir edilmeyeceğinin detayları incelenmiştir. Ayrıca Bahâeddinzâde’nin hem el-Felâsife’yi tekfir ederken hem de İbnü’l-Arabî ve takipçilerini tekfirden âzâde kılarken Gazzâlî’yi esas almasının detaylarına değinilmektedir. Makale ekinde ise Risâle fî mes’eleti hulûdi’l-küffâr’ın tahkik ve tercümesine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bahâeddinzâde İbnü’l-Arabî Sadreddin Konevî Gazzâlî ilâhî rahmet cehennem azabının ebedîliği tekfir icmâ