Özet
Modern tefsir araştırmacıları, klâsik dönemde öne çıkan iki tefsir tarzından söz etmektedir.
Kur’ân-ı Kerîm’in dilsel bir metin olarak ele alınması şeklinde ifade edilebilecek olan birinci tarzın
en önemli uygulayıcılarından biri hiç şüphesiz el-Keşşâf sahibi Zemahşerî’dir (ö. 538/1144). Kur’ân-ı
Kerîm’deki hakikatlerin ortaya çıkarılması şeklinde özetlenebilecek olan ikinci tefsir tarzının önemli
temsilcilerinden biri de Fahreddîn er-Râzî’dir (ö. 606/1209). Timurlu/Karamanlı/Osmanlı dünyası-
nın meşhur ismi Şeyh Alî el-Bistâmî Musannifek’in (ö. 875/1470) tefsir çalışmalarında bu iki isim
son derece merkezi bir yer işgal eder. Musannifek, Mülteka’l-bahreyn (iki denizin birleştiği yer)
adını verdiği tefsirinde bu iki ismi bir araya getirmeye çalışmış ve bir anlamda denize benzettiği bu
iki âlimin görüşlerini bir araya toplamıştır. Çalışmamızda Mülteka’l-bahreyn’in yazılma süreci ele
alınmış, eserin Süleymaniye Kütüphanesi Hekimoğlu Ali Paşa nr. 52’de bulunan müellif nüshasında
yer alan Duhân sûresi tefsiri neşredilmiş ve muhtelif açılardan değerlendirilmiştir.